Muğlak Şarkılar: 90'lar Türk Popüler Müziğinde Queer Temalar Nerede? / Queer Songs: Where to Find Queer Themes in the 1990s Turkish Popular Music?

Kurzfassung/Abstract

In the cultural and academic realms, 1990s are remembered with a high dose of nostalgia, especially regarding the Turkish pop music, and in these memory practices, queer individuals and approaches are excluded. However, as the 1990s’ cultural history is being rewritten through Turkish pop, it is imperative to include queer theory and its perspectives in this historiographical practice. Research on the nostalgia towards specifically the 1990s is important for excavating the potential of the nostalgic approach of those who are not contempt with the change followed in the decades after this period. The queer approach, which rejects mainstream identity categories, centralizes individuals and concepts that have been marginalized in the mainstream historical process, and aims to write LGBTQ+ individuals’ narratives and stories into history, has the potential to contribute to the restructuring of the future by nostalgia, if they are included in the process. With this aim, we combine textual and visual analysis of six songs and video clips which allow queer readings in the 1990s and their producers’ opinions as expressed in the mainstream media analysis under Alexander Doty’s concept “queer moments”. The analysis of these queer moments proves that recognizing queer moments correctly diversifies our understanding of the 1990s more accurately and contextualizes the contemporary rise of queer visibility and activism, along with its roots.

Kültürel ve akademik alanda Türk pop müziği söz konusu olunca, 90’lara nostaljik bir tutumla yaklaşılmakta ve bu hafıza egzersizlerinde queer bireyler ve özellikle queer bakış açısı genelde eksik kalmaktadır. Ancak Türkiye’de 1990’ların kültürel tarihi, yoğunlukla pop müzik üzerinden yeniden yazılırken, queer teorinin ve bakış açısının da bu tarih yazımına dahil edilmesi elzemdir. 1990’lara özel olarak duyulan özlemin araştırılması, bu dönem sonrası yaşanan değişimden memnun olmayanların nostaljik bakış açısının potansiyelini ortaya çıkarmak açısından önemlidir. Anaakım kimlik tanımlamalarını ve kategorilerini reddeden, anaakım tarihsel sürecin dışına itilmiş birey ve olguları analizinin merkezine koyan, LGBTİ+ bireyleri ve onların anlattıkları hikayeleri unutulmuş köşelerden çıkarmayı hedefleyen queer bakış açısı 1990’ların incelenmesine dahil edildiğinde, nostaljinin geleceğin inşasına sunacağı katkı ortaya çıkmaktadır. Bu amaçla bu makalede 90’larda queer okumalara imkân veren altı şarkının ve klibin metinsel ve görsel çözümlemesiyle, bu kültür ürünlerini ortaya çıkaranların medyadaki görüşlerini bir arada analiz edip queer teorisyen Alexander Doty’nın queer moments diye adlandırdığı “muğlak anları” inceliyoruz. Bu anların analitik okuması gösteriyor ki muğlak anların doğru anlaşılması hem söz konusu on yılı günümüzdeki kültürel ve siyasal tartışmaları zenginleştirmede hem de günümüzde yükselen queer görünürlük ve aktivizmin kökenlerini ve hareketin bugünkü halini anlamamıza yardımcı olabilir.